Dromen en trauma’s

Dromen en trauma(‘s)

Zonder dat je het misschien in de gaten hebt zitten er in de droom symbolen waarvan je niet in de gaten hebt dat die een trauma kunnen verbergen. Laat ik een voorbeeld geven. Een vrouw vertelt:

‘Vannacht droomde ik dat mijn overleden hond een waterval afsprong. Ik schrok, maar wist dat het water diep was en hij kon goed zwemmen. Ik rende naar beneden en daar speelde hij vrolijk met stokken, zoals hij altijd deed. Wat betekent het? Bezorgdheid? Contact met hem?’

Dit is wat ik haar heb in het kort heb verteld: ‘Misschien dat je het weet, maar veel – zo niet alles – wat je ziet in de droom heeft te maken met jezelf. Je hond is echt, hij is zichzelf, maar wat hij doet en/of zegt (dit laatste kan in een droom) is dan weer symbolisch. Je hond springt van een waterval af. Hij wil je hiermee vertellen dat je de controle moet loslaten. Zo mooi is dat je dit wel kunt anders zag de droom er heel anders uit, geloof mij maar.

Daarna speelt hij verder met stokken. Ook deze stokken hebben een betekenis. Het heeft te maken met het droomsymbool hout. Zoals je ongetwijfeld zult weten is hout in het echt buigbaar. Maar wel tot zekere hoogte, het zal eens gaan breken. In het heel kort betekent dit, in samenwerking met het droomsymbool vallen (springen in jouw droom) dat je de controle móét loslaten. Ik zeg niet zo gauw tegen een dromer dat iets moet, eerder mag, maar in jouw geval móét het echt.

Er is wel een ding waar ik zeker dieper over heb moeten nadenken en dat is de betekenis van de stok. Het betekent het mannelijk geslachtsdeel. Dit is op zich geen moeilijk droomsymbool: het zal betekenen dat je, in jouw geval, het mannelijke geslachtsdeel niet al te serieus hoeft te nemen (immers, je hond speelt ermee). Om een voorbeeld te geven, op seksueel vlak zijn er meerdere manieren om het fijn te hebben in bijvoorbeeld het bed. Dan zal deze droom betekenen dat als jij iets niet wil qua het hebben van seks op een bepaalde manier dit ook niet zal gebeuren omdat jij zegt wat jij wil. Je vindt het alleen moeilijk om het te zeggen.

Maar… als het voorbeeld nu klopt dat er iets vervelends of naars is gebeurd in je leven wat nog niet is verwerkt, dan zou ik dit kunnen koppelen aan het mannelijke geslachtsdeel. Dat er iets is gebeurd met je qua seksueel misbruik bijvoorbeeld. Alleen jij weet dat dit klopt of niet. Het is wel zo dat ik dan denk: waarom speelt jouw hond dan met de stok? Het kan in dat geval (in geval van misbruik) maar één ding betekenen en dat is dat je bij jezelf mag/moet denken: ik kon er niets aan doen! Je mag dan veel vriendelijker voor jezelf zijn en het leven hierin heel speels opvatten. Misschien is het dat wel fijn om te weten dat je altijd naar de huisarts kan gaan, al is maar om je hart te luchten. Want zonder hulp wordt het wel heel moeilijk om hier zelf uit te komen.’

Misbruik was zeker aan de hand bij deze vrouw. Ze zegt: ‘Mijn eerste ex heeft mij inderdaad misbruikt. Niet seksueel, maar fysiek. Mijn tweede ex kon niet speels zijn met seks. Hij was degene met prestatiedrang voor hemzelf. Ik heb ook drie mannen gehad die dingen eisten, ik vertel het hier liever niet’.

Zeer verontrustende droom

Maar wat ook kan is dat ik meteen zie dat er iets niet pluis is. Nog sterker, als ik dit meisje van elf jaar (ze is nu een volwassen vrouw) bij me gehad voor een uitleg van haar droom dan had ik haar meteen naar een kinderpsycholoog gestuurd. Plus direct naar haar ouders gegaan met de vraag wat er in hun huis in vredesnaam aan de hand is. Dit heb ik haar ook geschreven toen ik de droomuitleg aan haar had gegeven. Nu ze volwassen is kan ze pas vertellen dat zij seksueel is misbruikt door haar vader, en dat heel lang.

Deze vrouw had een spraakbericht ingesproken met haar droom die wat ze zelf zegt: ‘Al honderden keren heb gedroomd van toen ik een kind was tot aan mijn puberteit’.

Dit is wat ik vertelde over haar droom: ‘In de droom lig je in bed. Eigenlijk moet dit niet. Een bed, slapen en bijvoorbeeld een slaapkamer hebben te maken met dat jij je ergens onbewust van wordt. In jouw geval was dit zelfbescherming, maar eigenlijk moet je dus niet over een bed dromen.

Dan hoor je de voetstappen van een reus. Een reus hoeft op zich geen verontrustend droombeeld te zijn. Reuzen zijn in sprookjes over het algemeen vriendelijk. Maar… in kinderdromen moet ik wel bedacht zijn dat zo’n reus ook de vader kan betekenen. Of dat je in een situatie zit die veel te groot is voor een kind, precies wat jij meemaakte. Hij kijkt naar binnen. Naar binnen kijken is binnenin je innerlijk kijken. Kijk, en als jij daar dan verstopt ligt te zijn is dat geen goed beeld.

De reus heeft geen gezicht. Dit is geen positief beeld. K. Vollmar zegt over gezicht: ‘De gezichtsuitdrukking staat voor de psychische stemming van de dromer, voor zijn zelfachting en zelfwaardering. Ze is een symbool voor de identiteit en de kracht van de wil en intuïtie. Onduidelijk of schimmig gezicht: uitdrukking van identiteitsverlies’. Nou, dan was het in jouw geval niet zo heel raar dat je zo’n droombeeld kreeg. Ook dat hij van top tot teen omwikkeld is met verband betekent dat jij van top tot teen, van denken tot voelen, gewond was. On-ge-lo-fe-lijk, dit is niet normaal.

Dan pakt de reus je benen. Hij snijdt met een mes je benen in plakjes. Een mes wijst op onderdrukte agressie. Dit klopt in jouw geval. Weet je, in het geval van volwassenen zal ik zeggen dat de dromer er zelf voor zorgt dat zijn benen eraf gaan. Met andere woorden, hij gaat zelf niet innerlijk vooruit. Maar bij kinderen is dit natuurlijk niet aan de orde, zij zijn altijd afhankelijk van een ouder iemand, een ouder of een andere volwassene. Jij was dus zo boos op de situatie en toch kon je geen kant op, het is precies het beeld wat je door de droom gegeven is.

Je benen zorgen ervoor dat je kunt lopen. Lopen in een droom betekent innerlijke ontwikkeling. Het gaat langzaam, maar je gaat vooruit. Jij kón niet vooruitgaan om de simpele reden dat iemand anders jou dit ontnam, het is te zien in dat je geen benen hebt in de droom en dat de reus (een volwassene dus in het echt) hier de schuldige in was.

Dat de reus jouw benen in plakjes sneed en het opat betekent dat de ander voeding kreeg uit jouw niet-innerlijke ontwikkeling. Als ik dit zo typ huivert het me eerlijk gezegd toe want dat zou (kunnen) betekenen dat degene die jou dit allemaal aandeed sadistische trekjes had, of sadistisch was.

Dat je allemaal ziet wat er allemaal gebeurt met je benen betekent dat jij er met je (kinder)verstand niet bij kon waarom iemand jou dit aandeed.

Dat je de pijn letterlijk voelde betekent dat je (heel) veel innerlijke pijn had.

Wat deze droom in het kort betekent: er was iemand die de macht over jou had en die er geen enkele moeite mee had om jou dit aan te doen. Je had veel te veel innerlijke pijn. Het enige positieve aan deze droom zijn de plakjes. Plakjes zijn rond en dit zal in jouw geval betekenen dat je veel sterker was dan je zelf in de gaten had.’

Een stukje wat ze heeft geschreven in haar dagboek: Drie.

Met zijn linkerbeen hield hij mij in bedwang. Die klemde als een kei. Ik zat vast. Ik kon geen kant op en dus besefte ik maar al te goed: gillen had toch geen zin. Mijn kleine lijfje was gevuld met angst van het puurste soort en dat was eigenlijk iets wat hem goed uitkwam om helemaal zijn gang te gaan. Als een voddenpop houd ik me slap en door mijn ontblote onderlichaam heeft hij vrije toegang tussen mijn mollige korte bovenbeentjes. Met zijn dikke vingers baant hij zich zonder twijfel een weg in mij. Door mijn apathische afwezigheid vang ik de meeste pijn op, het lijkt alsof ik boven dit incident zweef in mijn gedachten. Weg van mijn lijf en weg van hem. Een veiligheidssysteem in mijn hersenen dat is aangezet die ik mijzelf helemaal eigen heb gemaakt. Ik denk aan leuke dingen, mijn hondje, mijn speelgoed, buiten spelen…

Met zijn rechterhand masturbeert hij zijn ongewassen vieze penis. Die lucht alleen al zou traumatisch genoeg moeten zijn. Zijn adem wordt zwaar en zijn buik gaat sneller op en neer. Dit is zo vreselijk vies! Ik word misselijk en zet meteen deze herinnering in mijn hersenen vast want dit kan ik nog lang niet verwerken, maar die lucht en dat geluid? Die zal ik nooit meer vergeten. Ik was nog maar drie en hij was mijn oppas.

Herinneringen

In het boek Als mijn geheugen me niet bedriegt van Douwe Draaisma

staat op pagina 88 en 89 het verhaal van een man, zijn jeugd is verpest door zijn dominante tirannieke vader. Hij ontvluchtte het huis. Jaren later: ‘de nieuwe eigenaar stond Eddo toe om nog een kijkje te komen kijken in het huis, daarna zou het worden uitgeruimd’.

Op pagina 89 staat: ‘Wat doet de confrontatie met de vertrekken, spullen en interieurs van je jeugd met je herinneringen? En wat als het om herinneringen aan traumatische gebeurtenissen gaat? Rondlopen in het huis deed Eddo Hartmann af en toe, wat hij noemde, ‘een nare archeologische vondst’. Het is een pijnlijke metafoor, met een lange geschiedenis in psychiatrie en psychologie. Sigmund Freud vergeleek het opsporen van traumatische herinneringen – essentieel voor een geslaagde psychoanalyse – met het opgraven van Pompeji. De stad was in het jaar 79 bedolven onder een metersdikke laag as en sintels en in de tweede helft van de achttiende eeuw voorzichtig blootgelegd. Freud was gefascineerd door archeologie en beschreef het onbewuste in termen van diepte, begraven en deklagen. Het onbewuste was de bestemming van herinneringen die te belastend zouden zijn om in het bewuste deel van ons denken en beleven te verblijven. Ze worden verdrongen naar een ontoegankelijk deel van het geheugen, waar ze onbepaald lang bewaard blijven – in puntgave conditie. Want dat is de ironie: juist doordat ze worden begraven blijven traumatische herinneringen authentiek en intact. Ze danken hun overleving aan de deklagen. Pas als die na een geslaagde psychoanalytische behandeling zijn verwijderd kan de erosie vat krijgen op het trauma.’

Nu kan je gaan denken: waarom dan een trauma opgraven als het daar zo mooi en netjes ligt? Waarom slapende honden wakker maken? Het kan inderdaad jaren duren voordat een trauma zich openbaart via een droom. Maar weet je, de droom heeft er niets mee te maken dat jij wel of niet je trauma onder ogen wil zien. Het gebeurt omdat jij er aan toe bent. En op de een of andere manier weet de droom dit.

Vergeet ook niet dat de droom er soms lang over doet om jou precies die beelden te geven waar jij aan toe bent om je trauma te verwerken. Om een voorbeeld te geven: je droomt eerst dat je struikelt, het betekent dat je de controle los moet laten in het dagelijks leven. Omdat je dit niet doet zal je een andere droom krijgen: je staat op de reling van de galerij van een flatgebouw. Je móét springen. Al bij de blik naar beneden denk jij in je droom: dat gaat mooi niet gebeuren. Er gaat een jaar voorbij en jij denkt: mooi, de droom komt niet meer terug. Jawel hoor, omdat jij nog steeds niet de controle los laat sta je ineens in je droom boven een ravijn op een zeer smalle plank. De doodsangst slaat je tegemoet. Door een opstekende wind begint de plank te wiebelen en jij valt er bijna af. Luister je nog niet dan zet de droom zwaardere middelen in en sta je de volgende keer op dezelfde plank en komt er een storm op je af. Ook nu zal de plank heen en weer gaan en jij, jij valt in het gapende gat onder je. Al schreeuwend word je wakker. Je ziet maar, je krijgt niet ineens overdonderende beelden, geluiden en/of geuren als je daar (nog) niet aan toe bent. Het kan zomaar zijn dat de droom jou heel lang aan het voorbereiden is om te beginnen met het verwerken van een trauma.

Door een angst heen

Dat dit vorige niet zo kan lijken is te zien in de volgende droom van een vrouw. De beelden waren zo eng. Ze vertelt: ‘Ik weet niet hoe, maar m’n borst was aan onderkant open en toen kwam er een giga grote zwarte spin… soort tarantula en kroop in mijn borst. Doodeng… dus zei een arts of mijn vriend … dat weet ik niet meer: ‘We naaien hem dicht, dan gaat de spin wel dood’. Brrr ik voelde hem tekeer gaan. Een paar dagen later hebben ze hem eruit gehaald maar niet dood. Wel kwam er een hele spinnenfamilie uit. Afschuwelijke droom en zo kort was hij ook.’

Dit is wat ik heb verteld: ‘Wanneer je droomt over spinnen moet je in het dagelijks leven door een angst heen. Hoe groter de spin, hoe groter de angst. Borsten betekent: de moeder. Nu kan alleen dit stukje al betekenen dat het heel goed kan zijn dat jij je moeder iets wil vertellen wat je al (heel) lang bij je draagt. De spin is namelijk net als de borst een moedersymbool. Mocht je niet iets bij je dragen wat je je moeder wil vertellen dan is de droomuitleg nog steeds helemaal voor jou bestemd. Je zult dus door een angst heen moeten gaan.

Alleen… je vindt het moeilijk. Ten eerste omdat de spin groot is en ten tweede doordat hij naar binnen gaat en daar niet dood gaat. De dood in de droom betekent dat de dromer de moed moet hebben om ergens in door te groeien en/of iets los te laten. Zoals gezegd is de borst een moedersymbool. Mocht de eerste uitleg niet voor jou van toepassing zijn dat is dit ‘m: je moet een goede moeder voor jezelf zijn. Omdat de spin in je borst kruipt vind je het moeilijk om vriendelijk voor jezelf te zijn. Je vriend (of arts) ben jezelf. Het zijn je eigen mannelijke krachten als doorzettingsvermogen, doelgerichtheid en daadkracht. Die hebben geen zorgen. Ze vertrouwen erop dat de spin (jouw angst) dood gaat. Maar de spin gaat niet dood. Het betekent dat jij het heel moeilijk vindt om door een angst heen te gaan. Je mannelijke krachten zijn er wel, maar doen niet echt hun best. Het vervelende is, je doet dit zelf, aargh.

Laat ik het zo zeggen, als jij in het dagelijks leven niet door een angst heen gaat en niet vriendelijker bent voor jezelf blijven deze dromen terug komen. Weet je hoe je dit kunt zien? Door de spinnenfamilie. En ook nu is het weer: hoe groter de angst voor de spinnen, hoe groter de angst om door een angst heen te gaan.

Wat de droom betreft: ik maak met niet echt zorgen, maar omdat de spinnen in je lijf gaan zitten kan het zijn dat de angst die je bij je draagt dieper ligt dan ‘alleen maar’ aan de oppervlakte. Zo van, als ik een presentatie geef op m’n werk ben ik van die spinnendromen af. Ik heb sterk het idee dat het dieper ligt.’

De droomster mailde me een dag later terug en schrijft: ‘Poeh… ik loop bij een psycholoog omdat ik heel boos ben op mijn overleden moeder, en ik ook probeer los te komen van zussen die op mijn leunen als ze iets nodig hebben. Ik wil ook verhuizen, ik vertel je dit nog een keer. Ik heb inderdaad veel angsten dus is de droom voor beide zaken denk ik.’

Verontrustende droomsymbolen

-Wanneer je droomt over dat je je vies en vuil voelt dan gaan er bij mij meteen alarmbellen af. Voelen is net als andere droomsymbolen namelijk ook symbolisch en zal gewaarwording betekenen. Met andere woorden, waar word jij in het dagelijks leven gewaar van (je krijgt iets in de gaten) dat jij je vies en vuil zou moeten voelen? Zijn er zulke nare dingen gebeurd die het daglicht niet kunnen verdragen zoals (seksueel) misbruik?

-Zoals je hebt gelezen in de droom van de vrouw over een reus is het hebben van geen gezicht geen goed teken. Mocht je zulke dromen vaker hebben raadpleeg dan de huisarts.

-Raadpleeg ook de huisarts als je te veel droomt over massa’s ratten. Als je droomt over een rat is dat niet zo heel erg. Het betekent dat je ergens aan twijfelt. Maar als je (vaak) droomt over grote hoeveelheden ratten dan is er knagende twijfel.

-Ook wanneer je je moet verstoppen voor iets is niet goed, net zoals dat je dat je je stem niet kan gebruiken in de droom. Je zult je stem moeten verheffen, zo van: ik ben er ook nog!

-Een zware rugtas dragen in je droom hoeft niet perse nadelig te zijn, maar wel als de rugtas te zwaar is om te dragen en je het wel doet. Het zal betekenen dat de innerlijke last die je met je meedraagt te zwaar is/wordt.

-Iets wat rot en bederft in de droom staat voor het volledig onbewust worden. Er moet iets worden losgelaten (je trauma bijvoorbeeld) en dat je je daarna door ontwikkelt in iets wat jij goed en belangrijk vindt. Dit geldt voor de dood in de droom, en dus ook voor rotting/bederf.

-Dromen over een brandweerslang dat schuim spuit? Er kan meer aan de hand zijn. Zie hiervoor mijn artikel: Dromen en seksueel misbruik.

-Droom je heel vaak over een overstroming? Emoties worden overweldigend.

Een overledene in je droom

Misschien dat je het al wist, maar veel – zo niet alles – wat je ziet in je droom heeft te maken met jezelf. De overledene is echt, hij is zichzelf, maar wat hij zegt en/of doet is dan weer symbolisch.

Zo op het eerste gezicht lijkt er bij de volgende droom niets aan de hand. Tot je wat verder kijkt.

Een vrouw vertelt haar droom: ‘Ik loop in een (naar mijn idee) ondergrondse hal waar je naar een trein of metro zou gaan (geen trein- of metrogeluid en ook geen beelden). Mooi, ruim en fris en het voelt positief. Er lopen in beide richtingen mensen, opvallend is achteraf dat we aan de linkerkant richting houden (ik loop indien mogelijk altijd rechts). Er heerst geen chaos en het is ook niet vreselijk druk.

Tijdens mijn lopen zie ik aan de andere kant mijn overleden broer goed verzorgd voorbij lopen, hij kijkt me vriendelijk aan als hij mij herkent. Loopt door en is verdwenen.

Snel denk ik: nou, die lijkt er zoveel op dat het een tweelingbroer zou kunnen zijn. Ik ben niet in de war. Een fractie later kijk ik naar rechts en zie mijn broer jonger dan hij is overleden en lacht. Hij maakt een opgewekte indruk, goed verzorgd en hij zegt: ‘Nou, die leek veel op Guus hè? (dat is hij dus in feite zelf). Jij had het ook gezien hè?’

Hij geeft me de indruk of ik heb het gevoel dat hij opeens broer is of speelt die een jaar ouder is dan hem en nog in leven is. Dan begrijp ik het even niet maar het voelt goed dat hij er is en natuurlijk is hij dan ook verdwenen.’

Ik heb de droomster eerst verteld dat haar broer echt is, hij is zichzelf, maar wat hij doet en/of zegt dat dit dan weer symbolisch is. Dit is wat ik haar heb verteld over haar droom: ‘In je droom loop je in een ondergrondse hal waar een trein of metro zou gaan. Ondergronds betekent het onbewuste. In dit onbewuste ligt alles wat je ooit hebt gevoeld en hebt gedacht. Een hal betekent: ‘Men raakt weg uit de nauwte’ (K.Vollmar). Dat er geen trein is is geen toeval, het betekent je levensreis. Wie of wat belet je om deel te nemen aan jouw eigen levensreis?

De ondergrondse hal is ruim, fris en voelt positief. Op zich is dit beeld positief omdat je je er goed bij/in voelt. Maar aan de andere kant ook niet, omdat je er niet echt uit gaat kan het betekenen dat je nog iets te verwerken hebt en omdat je dit moeilijk vindt kies je ervoor om je gevangenis (want anders ging je wel met de trein uit de hal) zo licht en vrolijk te houden. Dit kan zich weerspiegelen in gedachten als: ach, zo erg was het niet, of: hij/zij kon er niets aan doen… jij weet het beste wat jou tegenhoudt.

Wat in jouw geval wel heel goed is, is dat het positief voelt in de ondergrondse hal. Voelen in een droom is ook symbolisch en betekent: gewaarwording. Met andere woorden, je hebt in de gaten dat er iets is wat (nog) niet verwerkt is.

Bovenstaand stukje betekent: er zit iets in je onbewuste wat (nog) niet is verwerkt. Je wil er weg, maar iets of iemand houdt je tegen om je eigen levensreis te starten.

In de droom lopen mensen in beide richtingen, verreweg de meesten aan de linkerkant. Ha, dat is mooi. Wat je doet is tegen de richting in en dat zal betekenen dat jij in het dagelijks leven (iets) meer tegendraads van zijn in je innerlijke ontwikkeling (het is het droombeeld Lopen). Of je bent het al en dat is nu precies de bedoeling. Het is geen toeval dat het aan de linkerzijde is (geloof me, dit kan heel anders in de droom) en dat zal het betekenen dat je de controle (iets) meer moet loslaten in het dagelijks leven.

Wat dit kleine stukje betekent: je mag tegendraads zijn. Het is jouw innerlijke ontwikkeling en jij mag zelf bepalen hoe je dit uitvoert. Het is wel zo dat als het een trauma betreft het dan wellicht beter om dit samen met de huisarts te doen.

Ineens zie je je broer voorbij lopen. Hij ziet er goed verzorgd uit en kijkt je vriendelijk aan alsof hij je herkent. Je broer is dus echt, hij is zichzelf, maar wat doet en/of zegt is dan weer symbolisch. Dat hij er goed verzorgd uit ziet is positief, het betekent dat jij goed voor jezelf zorgt. Aan de andere kant, als jij in een gevangenis zit (iets wat je nog niet verwerkt hebt) dan doe je daar je uiterste best voor om het daar zo goed mogelijk te hebben. Je zult dus veel vriendelijker moeten zijn voor jezelf en dat zal zich in gedachten uiten als: ik ben Henny, ik ben goed, ik ben krachtig. En vooral vriendelijke dingen voor jezelf doen.

Snel denk je: nou die lijkt er zoveel op dat het een tweelingbroer zou kunnen zijn. Je bent niet in de war. Weet je, eigenlijk zou je wel in de war moeten zijn. Het heeft te maken met het droombeeld Tweeling en Twee. Als je twee mannen hebt (twee keer mannelijke krachten omdat je broer zichzelf is) zal het betekenen dat jij twijfelt. Twee betekent dualiteit – twijfel. Met andere woorden, je hebt zoiets van, zal ik wel of niet iets doen met mijn mannelijke krachten. Mannelijke krachten zijn doorzettingsvermogen, daadkracht en doelgerichtheid. Doe het maar wel, het zal je goed doen. Wel bijvoorbeeld je verleden in dagboekvorm opschrijven, wel naar de huisarts stappen, wel… jij weet zelf het beste van je dwarszit.

Als je niet in de war bent in de droom vind je het eigenlijk wel prima om te twijfelen. Zo van, liever twijfelen dan er ook daadwerkelijk iets mee doen.

Een fractie later kijk je naar rechts en zie je je broer jonger dan hij is toen hij overleed. Hiermee wil hij zeggen dat een rouw langer duurt dan je had gedacht of had gehoopt. Het hoeft niet om de rouw te zijn dat je broer is overleden, jijzelf weet het beste waar je om rouwt. Het is geen toeval dat hij rechts van je loopt. Hij wil hiermee zeggen dat je je ratio, je denken, moet gebruiken. Zo van, het is gegaan zoals het is gegaan, of: ik kon er niets aan doen.

Dat hij lacht is niet de bedoeling. Hij wil hiermee zeggen dat je lacht als een boer met kiespijn. Met andere woorden, dat je tegen anderen zegt van, ach het is niet erg hoor, of: het is nu eenmaal zo, of: diegene kon er niets aan doen. Nou, wel als het trauma betreft die een ander jou heeft aangedaan.

Goed verzorgd betekent ook nu dat je (veel) vriendelijker mag zijn voor jezelf.

Je broer zegt tegen jou: nou, die leek veel op Guus hè. Ha, weet je wat hiermee bedoelt? Dat je niet moet twijfelen om iets met je mannelijke krachten te doen. Met andere woorden, je bent veel sterker dan je zelf denkt. Goed van jou! Daarom loopt hij ook weg in de droom, omdat jij het alleen kan (of met hulp van de huisarts). Dat hij zegt: jij hebt het ook gezien he – daarmee wil hij zeggen dat je moet kijken naar wat er in je ziel speelt. Daar moet je naar luisteren. De ogen (kijken in je droom) zijn namelijk de spiegels van de ziel.

Dat hij jouw de indruk geeft, of jij heb het gevoel, dat hij opeens broer Jan is of speelt, dat die een jaar ouder is dan hem en nog in leven is is geen toeval. Ook hier heeft hij iets mee te vertellen, wil hij je helpen. Degenen die nog leven in je droom dat ben jij in de droom. Het zijn je eigen mannelijke krachten. Guus is dood en hiermee wil hij zeggen dat je de moed moet hebben om ergens in door te groeien en/of iets los te laten. Omdat de andere leeft zal het ook nu betekenen dat jij veel sterker bent dat jezelf in de gaten hebt. Je hoeft ‘alleen maar’ moedig te zijn. Dit laatste zet ik met opzet tussen aanhalingstekens omdat ik weet hoe moeilijk het kan zijn om moedig voort te gaan.

Dat hij verdwijnt, je weet nu dat het betekent dat jij het alleen kunt (of met de huisarts). Geweldig.

Wat deze droom in het heel kort betekent: probeer iets te verwerken wat nog in het onbewuste ligt. Gebruik hiervoor je mannelijke krachten. Je bent sterker dan je denkt. Twijfel niet en gebruik je mannelijke krachten om innerlijk vooruit te komen.’

Een paar dagen later mailde deze vrouw me met dit bericht: ‘Dank je voor je reactie. Ik ben langdurig behandeld voor mijn PTSS met EMDR, met geweldig succes. Maar de laatste tijd heb ik met regelmaat tegen mezelf gezegd: je moet je gaan nabehandelen! Ik weet alleen oprecht niet waarop en hoe concreet, het zal wel duidelijk worden.

Wat betreft het tegendraadse, dit is zeker waar. Het betreft, naar mijn idee, ongegronde angst. Deze angst beheerst bij tijd en wijle mijn leven.

En de korte droomuitleg? Deze kan ik enkel beamen.’

Trauma

Nu kan ik iets gaan vertellen over trauma’s, maar dat laat ik liever over de mensen die hier verstand van hebben. Wat ik met dit artikel graag wil zeggen is dat de droom weet wanneer je er aan toe bent om jezelf met het trauma te confronteren, hoe moeilijk dit ook kan zijn.

Jacqueline Voskuil

Gebruikte literatuur:

• Als mijn geheugen me niet bedriegt – Douwe Draaisma
  Historische uitgeverij Groningen
• K. Vollmar – Handboek der droomsymbolen
  Uitgeverij Schors Amsterdam