Bevatten psychoses net zoals dromen symbolen?

In het eerste deel kon je al over het verschil en het verband lezen tussen dromen en psychoses. Dromen en psychoses kunnen soms zo ontzettend echt lijken. Dromen lopen over van symboliek. Verdrink je bijvoorbeeld in een woeste zee? Dan kan dat inhouden dat je workload te hoog is. Zwem je door de wolken? Dan zit je waarschijnlijk in een gelukkige periode in je leven. Het is duidelijk dat dromen je iets vertellen aan de hand van symbolen. Maar geldt dit ook voor psychoses? En kun je psychoses voorkomen door beter naar je dromen te luisteren?

Dromen bestaan uit symbolische beelden die een boodschap bevatten. Spreken mensen die in een psychose zitten ook in symbolen? “Het is goed mogelijk dat mensen die een psychose ervaren in symbolen spreken. Ik zag eens een cliënt met zijn linkeroor op het gras liggen. Hij probeerde hemel en aarde te verbinden vertelde hij me. Deze man was niet in balans. De hemel stond symbool voor het denken en de aarde voor het gevoel. Hij probeerde in balans te komen door zijn denken met zijn gevoel te verbinden,” vertelt expert Timo Van Kempen. Eerder in het interview vertelde van Kempen al dat er een overeenkomst kan zijn tussen dromen en psychoses.

Het voorbeeld dat van Kempen net schetste was gelukkig niet eng. De man was niet angstig en wist wat hij wilde. Maar stel nu dat iemand in een psychose zich heel angstig voelt? Wouter Kusters schrijft in zijn boek ‘Pure Waanzin’: “In de psychose geldt alleen datgene wat aanwezig is in het heden. Verleden en toekomst verliezen aan gewicht. Alles wat bestaat is hier en nu aanwezig.” Dat betekent dat iemand in een psychose niet kan relativeren. Hij beseft niet dat hij gisteren niet zo angstig was en dat morgen alles weer terug het oude kan zijn. Er is hier een overeenkomst tussen een droom en een psychose. Stel dat je droomt over mieren die over je been kruipen. Dan besef je niet dat je deze droom al eerder gehad hebt. Je bent nog net zo benauwd voor die beestjes als in je eerste droom.

Dromen liegen niet, maar hoe zit het met psychoses?

Een dromer kan bij het weten komen. Het weten is het absolute bewustzijn waar je totaal niet aan hoeft te twijfelen. De beelden in je dromen zijn dan wel symbolisch, maar ze vertellen wel een waarheid. Dromen liegen namelijk niet. Volgens Van Kempen zou iemand in een psychose ook in staat moeten zijn om het weten te bereiken. Een psychose kan dus symbolische betekenissen bevatten, maar dit is zeker niet altijd het geval.

Maar hier staan dromen en psychoses los van elkaar. Het is dus niet zo dat als je beter naar je dromen luistert je een psychose kan voorkomen of zelfs kan herkennen. Het is te simpel gezegd. Er spelen veel factoren mee waardoor een psychose kan ontstaan.

De triggers van een psychose

Valt een psychose überhaupt te voorkomen? Zou iemand met meer zelfinzicht minder kans op een psychose hebben? Van Kempen duidt: “Over het ontstaan van een psychose heb je verschillende theorieën. Vroeger werd het met name als een hersenafwijking gezien. Als je die had, dan had je die voor de rest van je leven. Maar tegenwoordig gaan we er ook vanuit dat andere factoren een rol spelen. Een psychose kan getriggerd worden door trauma, een slechte leefstijl of door veel stress. Bijzonder is de toenemende aandacht voor trauma als oorzaak voor een psychose. De theorie is dan dat de traumatische ervaring niet geïntegreerd wordt met ons ‘gewone bewustzijn’ en de verdrongen inhoud op een gegeven moment de regie overneemt over het bewustzijn.”

Een psychose kan hierdoor getriggerd worden bij mensen die een kwetsbaarheid hebben voor psychoses. “Over het algemeen wordt bij deze theorie uitgegaan van vroegkinderlijk trauma, dus gebeurtenissen die voor ons verstand en gevoel te pijnlijk waren om direct tot het bewustzijn te worden toegelaten”, vult Van Kempen aan. “Zelfkennis en zelfinzicht zullen niet altijd voorkomen dat iemand in een psychose komt. Het is geen garantie. Psychoses kunnen ook een andere ontstaansreden hebben zoals drugsgebruik.”

Mensen met psychoses moeten de inhoud van hun psychose onder ogen komen en daar hulp en steun bij krijgen. “Het is belangrijk dat de mensen worden opgevangen in een goede omgeving waar ze zichzelf kunnen zijn. Dat is noodzakelijk om de psychose te stoppen. Bij een ernstige psychose heb je een actieve of chaotische fase. Chaos en angst in een psychose moeten als eerste worden gestopt om stabiliteit en rust te krijgen“, weet Van Kempen.

Goede therapie is net zo belangrijk als een stabiele omgeving. Maar deze therapie verschilt per persoon en het is belangrijk erachter te komen welke het beste past bij je. “Er is niet één geschikte therapie die voor iedereen geldt,” legt Van Kempen uit. “Er is geen one size fits all.”

Bron: Uitgeverij Bloom